Φυτεύοντας κήπους από τα Χανιά ως την Ιεράπετρα, του Φώτη Ποντικάκη

Ένα νέο κίνημα γεννιέται: Εκατοντάδες άνθρωποι από τα Χανιά ως την Ιεράπετρα δημιουργούν τους δικούς τους κήπους με καλλιέργειες που προορίζονται για διατροφή. Στη σκιά της κρίσης είναι πολλοί εκείνοι που αναζητούν τη διατροφική αυτάρκεια, την αποδέσμευση από εισαγόμενα βασικά είδη διατροφής. Και η νέα αυτή κοινωνική τάση εξαπλώνεται και στα σχολεία με τη δημιουργία σχολικών κήπων.

Συμμετέχοντας στο Σεμινάριο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λασιθίου στην Ιεράπετρα την Παρασκευή 7 και το Σάββατο 8 Μαρτίου με τίτλο «Εν αρχή ην ο σπόρος», είχα την ευκαιρία να δω το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει τόσο ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς (πάνω από 100 συμμετείχαν στο Σεμινάριο αυτό από όλη την Κρήτη) όσο και σε άλλες κοινωνικές ομάδες (πληθώρα συμμετεχόντων σε ανοιχτή εκδήλωση ανταλλαγής σπόρων που διοργάνωσε σε υπαίθριο χώρο η τοπική ομάδα «Δια-Σπορείς»). Την επόμενη ημέρα, την Κυριακή 9 Μαρτίου 2014, στο Πάρκο Διάσωσης Πανίδας και Χλωρίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης, εκατοντάδες άνθρωποι συμμετείχαν σε ανταλλαγή σπόρων που οργάνωσαν στα Χανιά οι «Σπορίτες».

Εκατοντάδες άνθρωποι σε όλη την Κρήτη αναζητούν σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών τοπικών αγροτικών προϊόντων, συναντιούνται και ανταλλάσσουν μεταξύ τους σπόρους, οδηγίες κι εμπειρίες καλλιέργειας. Στα Χανιά είναι οι «Σπορίτες» και το «Δίκτυο Μικρών Κήπων», ιδρύθηκε πρόσφατα και το «Πράσινο σχολείο», μια ομάδα γεωπόνων και άλλων ειδικών που ενδιαφέρονται να μεταφέρουν γνώση και να ενθαρρύνουν τη δημιουργία μικρών κήπων. Στην Ιεράπετρα είναι οι «Δια-Σπορείς», στο Ηράκλειο η τοπική ομάδα του «Πελίτι», το οποίο με έδρα τη Βόρεια Ελλάδα παίζει πανελλαδικά σημαντικό ρόλο σε όλες αυτές τις προσπάθειες.

Η ιδέα της απεξάρτησης από εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κρίσης, μιας και η παραγωγή προϊόντων σε τοπικό επίπεδο και χρήματα δε σπαταλά σε καύσιμα και μεταφορικά, και, επιπλέον, δημιουργεί έσοδα, ή ανταλλάσσει προϊόντα σε τοπικό επίπεδο μειώνοντας κατακόρυφα το κόστος και δίνοντας τα όποια οφέλη στην τοπική οικονομία. Συμβάλλει επίσης στη μείωση των δανείων και της υπερχρέωσης της χώρας. Συν τοις άλλοις, στην Κρήτη εύκολα μπορεί κανείς να βρει κάποιο χώρο να φυτέψει κάτι, μέσα ή πολύ κοντά στις πόλεις.

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης μπορούν να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια ανάκαμψης του γεωργικού τομέα με έμφαση στα τοπικά προϊόντα για τοπική (κατ’ αρχάς) κατανάλωση, με βιολογική καλλιέργεια, δίνοντας έτσι και διέξοδο εργασίας σε πολλούς άνεργους συμπολίτες μας.

Παράλληλα, με τη δημιουργία σχολικών κήπων, όχι μόνο μεταφέρουμε τέτοιες γνώσεις στα παιδιά και τους γονείς τους, ταυτόχρονα πρασινίζουμε το χώρο του σχολείου με την ενεργό συμμετοχή των ίδιων των μαθητών, δημιουργώντας ένα ευχάριστο μαθησιακό περιβάλλον.

Στα Χανιά, το ΚΠΕ Βάμου, με τη συνεργασία των Υπεύθυνων Σχολικών Δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης προχωρά στην ίδρυση ενός Τοπικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Ένας κήπος στο σχολείο μου» με τη συμμετοχή 22 σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, ορισμένα από τα οποία έχουν ήδη δημιουργήσει εξαιρετικούς σχολικούς κήπους με τη συμμετοχή των παιδιών αλλά και γονέων, μαθαίνοντας την τοπική βιοποικιλότητα και τους τρόπους καλλιέργειας κι ομορφαίνοντας το σχολείο τους.

Αντίστοιχη προσπάθεια γίνεται και στο Ρέθυμνο από τις Υπεύθυνες Σχολικών Δραστηριοτήτων με ένα τοπικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τους Σχολικούς Κήπους, με τη συμμετοχή σχολείων του Ρεθύμνου. Υπάρχει και πρόταση όλα αυτά τα σχολεία αργότερα να συμμετέχουν σε ένα Περιφερειακό (Κρήτης) Δίκτυο ανταλλάσσοντας εμπειρίες και ιδέες μεταξύ τους.

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση όχι μόνο ανανεώνει το σχολείο, ενεργοποιεί μαθητές κι εκπαιδευτικούς, προσφέρει εναλλακτικές λύσεις και προτάσεις για την κοινωνία συνολικότερα, για αρμονική συμβίωση του ανθρώπου με τη φύση, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό σε αυτή την περίοδο της κρίσης

Φώτης Ποντικάκης

Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου

πηγή: Πολίτης των Χανίων